Źródła w Rabem

Rabe (często określane jako Rabe koło Baligrodu dla odróżnienia od miejscowości Rabe w Gminie Czarna w powiecie bieszczadzkim), to dawna wieś, położona wzdłuż Rabskiego Potoku, ok. 5 km na południowy zachód od Baligrodu. Powstała w XVI w. na prawie wołoskim w dobrach Balów, w 1939 r. liczyła ok. 770 mieszkańców, jednak po powojennych wysiedleniach przestała istnieć.

Dziś znana jest przede wszystkim za sprawą wyrobiska, w którym eksploatowane są złoża twardych piaskowców istebniańskich. Jest to tzw. kamieniołom “gruby”. “Drobny” znajduje się na terenie sąsiedniej wsi Huczwice. Rozróżnienie dotyczy wielkości wydobywanego materiału a nie obszaru - “drobny” zakład w Huczwicach jest powierzchniowo większy.

Teren ten jest określany jako “łuska Bystrego” - bowiem “łuską” tektoniczną nazywają geolodzy nasunięcie się starszych warstw fliszu na młodsze. Tu wychodzą na powierzchnię najstarsze w Bieszczadach utwory skalne tzw. warstwy cieszyńskie i lgockie, powstałe w górnej kredzie. W skałach można odnaleźć minerały takie jak: realgar (siarczek arsenu), aurypigment (arsen żółty) oraz kryształ górski.

Jest to teren, który sprzyja występowaniu wód mineralnych. Źródła, które się tu znajdują, zawierają szczawy wodorowęglanowo-chlorkowo-sodowe z dodatkiem związków arsenu, zaliczane są do unikalnych w skali europejskiej. W wodzie ze źródła Anna (odwiert Rabe 1) znajdują się mikroskładniki: lit, arsen i żelazo, co można tłumaczyć wzbogaceniem wody w te pierwiastki w trakcie jej infiltracji, przez odpowiednie złoża (rudę żelaza).

Wody litowe oraz arsenowe są bardzo rzadkie a wspólne występowanie tych pierwiastków w jednej wodzie jest wręcz unikatowe (w żadnym uzdrowisku nie stwierdzono takich wód). Stosunkowo niska zawartość tych pierwiastków w wodzie jest zjawiskiem pozytywnym, zbyt duża może być groźna (istnieje mała różnica pomiędzy stężeniem toksycznym a leczniczym).

Woda z odwiertu jest udostępniona turystycznie od maja do października. Właścicielem źródła Anna odwiert Rabe 1 jest Uzdrowisko Rymanów S.A.