Ustrzyki Dolne

Ustrzyki Dolne to miasto liczące ok. 9100 mieszkańców, siedziba władz gminnych i ośrodek powiatu bieszczadzkiego, jednego z najrzadziej zaludnionych w Polsce. Położone jest na wysokości 480 m n.p.m., nad rzeka Strwiąż, która wpada do Dniestru, należąc do zlewiska Morza Czarnego.

Ustrzyki zostały lokowane w 1509 r. jako osada wiejska. Wg lokalnej tradycji, wioska ta leżała u zbiegu dwóch bezimiennych strumieni, a mieszkańcy nazywali ją po staropolsku Us, czyli ujście, Rzyk, czyli rzeki – stąd nazwa wsi Ustrzyki czyli ujście rzeki. Źródła historyczne mówią natomiast, że założycielem osady był Iwonia, którego potomkowie zwali się Ustrzyckimi. Jeden z nich, Klemens Ustrzycki w 1727 r., wystarał się dla Ustrzyk o prawa miejskie. Dopiero jednak wiek XIX oznaczał intensywny rozwój miasta, za sprawą odkrycia i eksploatacji złóż ropy naftowej, a także uzyskania połączenia kolejowego ze Lwowem i Przemyślem.

W czasie II wojny światowej z pejzażu miasta zniknęła liczna, sięgająca połowy mieszkańców, społeczność żydowska, której członkowie zginęli na miejscu lub też trafili do obozów. Zachowała się w Ustrzykach synagoga – aczkolwiek przebudowana i wyglądem nie przypominająca bożnicy (mieści obecnie bibliotekę), a także kirkut, włączony w jeden ze szlaków turystycznych.

Po wojnie miasto znalazło się przejściowo w granicach Związku Radzieckiego, dopiero po podpisaniu porozumienia 15. lutego 1951 r. o korekcie granicy nastąpił powrót Ustrzyk Dolnych i innych miejscowości do Polski. Efektem tej korekty było przesiedlenie mieszkańców, zwane Akcją H-T, w wyniku której w rejon Ustrzyk Dolnych przybyło wielu mieszkańców tzw. Grzędy Sokalskiej.

Obecnie ze względu na najbardziej rozbudowaną infrastrukturę narciarską w województwie podkarpackim, Ustrzyki są nazywane zimową stolicą Podkarpacia. Na terenie Miasta i Gminy Ustrzyki Dolne znajdują się dwie stacje narciarskie z koleją linową, kilka mniejszych wyciągów oraz trasy do narciarstwa biegowego.